Het aparte aan de hadj (bedevaart naar Mekka) is dat niet alleen deze pelgrimage zelf, maar vooral de periode ervoor en erna heel bijzonder zijn. De emotionele staat waarin je je bevindt als je aan het begin van de reis staat en het inkopen van allerlei materiële benodigdheden met in je achterhoofd de gedachte dat Allah het advies geeft om vooral veel taqwa (godsvrucht) ‘in te slaan’. De tranen die je voelt opwellen als je verzen over de hadj leest die ineens betekenis krijgen. Je bent zo immens dankbaar voor het feit dat Allah jou in staat heeft gesteld gehoor te geven aan Zijn oproep.
Medina
Het allereerste wat in je opkomt wanneer je bent aangekomen in Madinah is het besef dat jij nu loopt waar de Profeet – sallallahu ‘alayhi wasallam – heeft gelopen. Dat je landschap ziet dat de Profeet – sallallahu ‘alayhi wasallam – ook heeft gezien. Zijn beschrijving van Madinah in de overleveringen lijkt niet verouderd. Nog altijd zijn de vele dadelpalmen en zwarte lavastenen te zien. En wanneer je daadwerkelijk langs de zeventien kilometer lange berg Uhud komt, die de Profeet – sallallahu ‘alayhi wasallam – zo vaak als vergelijkingsmateriaal heeft gebruikt in zijn uitspraken, raak je nog dieper onder de indruk. Het besef dat dit de plek is waar er voor jou gestreden is in onverdraaglijke hitte zodat jij deze mooie religie kan praktiseren en haar boodschap je ziel en geest verrijkt. De tranen vinden op dat moment hun weg over je wangen, want tot op de dag van vandaag heb je nooit echt gerealiseerd hoe dankbaar je hiervoor zou moeten zijn. Je loopt langs de graven van de ongeveer zeventig shuhada’ (martelaren) van de slag bij Uhud. Je beseft dat ze op slechts een paar meter van je af onder de grond liggen, hun lichamen en gezichten nog intact. Immers, de lichamen van de martelaren vergaan niet.
Maar in Madinah is niets meer bijzonder dan de nabijheid van de Profeet voelen wanneer je dagelijks langs zijn graf loopt en wanneer je zijn graf mag bezoeken. Je probeert je voor te stellen hoe hij daar zo ligt, met in je achterhoofd wat je over zijn uiterlijk weet dankzij de overleveringen. Je hebt nog nooit Allah zo oprecht gevraagd om de Profeet te belonen voor alles wat hij te verduren heeft gehad voor ons, zodat wij hier, tot aan vandaag de dag, zouden kunnen staan en kunnen (aan)bidden.
De Ka’bah
Een wederom erg bijzonder onderdeel van de reis is de eerste keer dat je de Ka’bah ziet. De Ka’bah heeft een magische, immense en heilige uitstraling. Er gaat ontzag door je heen wanneer je voor de Ka’bah staat, ondanks het feit dat deze in werkelijkheid een stuk kleiner is dan de Ka’bah die je kent van de tv. Het blijft een immens gebouw dat zoveel honderden eeuwen heeft overleefd dat je eigenlijk niet anders kunt concluderen dan dat het door Allah, De Enige Echte Beschermer, wordt beschermd.
De hadj
Dan de daadwerkelijke hadj, die al met al slechts een week duurt, alhoewel er maanden voorbij lijken te gaan in jouw beleving, vanwege alle indrukken die je opdoet. Voordat je op hadj gaat, zie je een spirituele reis voor je met veel gebed en veel recitatie. Echter, dit alles komt tijdens de hadj zelf weinig aan bod. In eerste instantie vind je dit vreemd en onbegrijpelijk. Naarmate de hadj vordert, begrijp je echter de wijsheid achter elke stap en elk ritueel. Yawm at-Tarwiyah, de eerste dag die je doorbrengt in een tentenkamp in Mina, heb je nodig om goed te rusten voor wat komen gaat. Je hebt deze dag nodig om te wennen aan de omstandigheden, aan jouw gezelschap en om te oefenen met het geduld dat je de rest van de hadj nodig zal hebben.
Een van de belangrijkste onderdelen van de hadj én een van de zaken waarmee je jouw band met Allah het meest versterkt, is echter de du’a (smeekbedes). Sterker nog, de dag die omschreven wordt als zijnde ‘de hadj’, is de dag van ‘Arafah en op die dag doe je niets anders dan du’a. Vanaf het dhuhr-gebed tot aan het maghrib-gebed ben je continu, zittend of staand, je handen aan het opheffen naar Allah om Hem alles te vragen. Het meest bijzondere is het einde van de dag wanneer alle moslims uit hun tenten komen en rechtop gaan staan met de handen opgeheven om de laatste momenten van die dag in een zo nederig mogelijke positie door te brengen. De volgende dag regent het en dit schijnt elk jaar weer te gebeuren, als teken dat Allah Zijn dienaren heeft vergeven. De nacht breng je door op Muzdalifah (vlakte in de buurt van Mina) in de grootste menigte die je ooit hebt gezien, wat vooralsnog slechts een fractie is van de mensen op de Dag des Oordeels.
De dagen hierna ben je vooral bezig met de jamarat; het gooien van de steentjes om vervolgens na elke 7 worpen zo lang mogelijk richting de Ka’bah te gaan staan en Allah wederom te vragen, zoveel als je wilt. Er is niets van het wereldse dat jou kan afleiden. Ook tijdens de verschillende keren dat je tawaf (rondgang om de Ka’bah) verricht: het enige dat je doet tijdens de tawaf is du’a.
Het afscheid
Het afscheid is het moeilijkste moment van de hadj. Je staat in al-Masjid al-Haram (de Heilige Moskee te Mekka) en voor de laatste keer kijk je naar de Ka’bah. Je verricht voor de laatste keer tawaf, de afscheidstawaf. Met je gezicht, bovenlichaam en handen raak je de Ka’bah aan. Een onvergetelijk moment. Het voelt alsof je afscheid neemt van een zorgzame moeder voor een onbekende periode. Hoe voel je je als je jouw ouders uitzwaait met de gedachte dat je ze waarschijnlijk nooit meer ziet? Je probeert alles zo langzaam en goed mogelijk te doen, omdat het een afscheid is dat je diep in je hart niet wil nemen. Er gaat van alles door je heen: al-hamdulillah dat Hij mij hiertoe in staat heeft gesteld.
De wijsheid
Het is belangrijk om te vermelden dat je bepaalde ervaringen in Mekka en Madinah alleen kunt hebben als je het één en ander weet over de Profetische biografie. Zonder die kennis hebben de plekken die je bezoekt geen enkele betekenis. Het is daarom goed om je in te lezen alvorens je deze reis maakt.
Na de hadj ontwikkel je een besef dat de grootste wijsheid achter de hadj, naast het hebben van geduld, hetzelfde ervaren als de Profeten, de saamhorigheid, de fysieke inspanning omwille van Allah en het volhouden onder barre omstandigheden, toch wel de du’a is. Hij is er altijd, Hij hoort je altijd en je kan Hem alles vragen, of dit nu iets kleins is of iets groots. Na de hadj kan het niet anders zijn, dan dat je vertrouwen in Allah toeneemt en tevens het je richten tot Hem in moeilijke en makkelijke tijden. Je beseft je namelijk dat je, door je leven heen, veel te weinig gebruik hebt gemaakt van deze mogelijkheid om met Hem in gesprek te zijn en verlost te worden van elke zorg die je maar kunt hebben in dit wereldse leven. Een andere belangrijke wijsheid achter de hadj die je naderhand pas inziet, is hoe gemakkelijk het is om aanbidding te verrichten in je thuisland. Als je je in 50 graden hitte in een krakkemikkige tent bevindt met openbare toiletten, dan voel je je immens schuldig vanwege de tijd die je in je thuisland hebt verspild waar het zo gemakkelijk was om allerlei aanbiddingen te verrichten. Moge Allah ons in staat te stellen om dankbaar te zijn voor deze gunsten en hier gebruik van te maken.
Ook van binnen verander je. Enkel het aanschouwen van de Ka’bah geeft je zo’n sterk gevoel van nederigheid in het diepste van je hart. Je bent zo klein in de grote menigte, zo onvermeldenswaardig in de loop der geschiedenis, vergeleken met de Ka’bah en de grote namen die hier omheen hebben geleefd. Je hart verruimt zich voor de dienaren van Allah en er ontstaat meer ruimte voor anderen. Je beseft je hoe beperkt de mens is in zijn denken en handelen en hoe groot en ruim de Barmhartigheid van Allah is. Kortom, je komt terug terwijl je doordrongen bent van de gedachte dat je een dienaar, medemoslim en medemens bent. Alle Lof komt toe aan Allah, Heer der Werelden.
