Kamervoorzitter Khadija Arib gaf vorige maand in de Abel Herzberglezing aan waar het volgens haar mis gaat met de integratie. Daarin neemt ze stelling tegen gebedsruimtes in scholen. Tegelijkertijd zegt ze dat identiteit een dynamisch begrip is en geen statisch gegeven.
Nederlandse identiteit
Deze gebedsruimtes zijn juist het tastbare bewijs van hoe dynamisch de ‘Nederlandse identiteit’ is. De gebruikers zijn namelijk Nederlanders, dus hoezo integratie? Wij zijn Nederland, Nederlandse moslims. Door het vraagstuk waar het ‘misging met integratie’ te verbinden aan het gebruiken van gebedsruimtes, suggereert Arib dat je je als praktiserend moslim, al ben je Nederlands, in grijs gebied begeeft. Volgens haar brengen de gebedsruimtes het risico met zich mee dat ze “verworven rechten waar eeuwenlang voor is gestreden – zoals gelijkheid en emancipatie – onderuit halen”.
Op Nederlandse hogescholen en universiteiten zien we dat gebedsruimtes juist bijdragen aan emancipatie en gelijkheid. Het zijn hoogopgeleide Nederlandse studenten die vooroplopen bij de emancipatie van moslims die frequent gebruik maken van deze gebedsruimtes. Burgers die zich bewust zijn van hun maatschappelijke verantwoordelijkheid.
Orthodox
Ook problematiseert Arib het gebed door het te associëren met een voor velen beladen term als ‘orthodox’. Zij suggereert dat alle gebruikers zich schuldig maken aan kwalijke intolerantie. Een gebedsruimte is geen graadmeter voor ‘orthodoxie’, maar een vrij toegankelijke ruimte waar iedereen welkom is. Onderlinge verdraagzaamheid en verbinding met de ander staan er centraal.
In haar lezing stelt Arib dat het toestaan van gebedsruimtes op school een negatieve mening legitimeert over degenen die niet bidden. Deze uitspraak is ons inziens niet enkel onjuist, maar ook gevaarlijk. Hiermee worden studenten die gebruikmaken van gebedsruimtes weggezet als intolerante individuen. Er worden echt geen patrouilles gehouden met checklists. De vrijheid die studenten hebben om in een openbare ruimte te bidden, geldt net zo goed voor studenten die dat niet willen.
Maar laten we for the sake of the argument meegaan in de bewering van Arib. Dan nog biedt ons land elke Nederlander de ruimte om zijn geloofsovertuiging en levensvisie te uiten. Ook dit is een kernwaarde van onze democratische rechtsstaat, vastgelegd in artikel 6 van de grondwet. Intolerantie en misbruik los je niet op door ruimte en rechten te ontnemen, maar door te corrigeren en te handhaven. Dit zelfreinigend vermogen is de kracht van een democratische rechtsstaat. Hierop vertrouwen is zinniger dan het houden van een pleidooi met angstverhalen dat leidt tot de afkalving van die rechtsstaat.
Dialoog
Arib zegt in gesprek te zijn gegaan met docenten, dit juichen wij toe. Echter, het lijkt ons constructiever om ook in gesprek te gaan mét in plaats van óver de gebruikers. Dan kom je er ten minste achter wat onze beweegredenen zijn en waar de behoefte voor een gebedsruimte vandaan komt.
Wij werken hard aan het bouwen van bruggen en het creëren van rolmodellen op onderwijsinstellingen met uiteenlopende activiteiten, cursussen en debatten. Wij willen een Nederland dat van iedereen is en waar iedereen zich thuis voelt. Ongenuanceerde statements, waarbij iedereen over één kam wordt geschoren, dragen daar niet aan bij. Het gaat om een gezamenlijke verantwoordelijkheid en we nodigen Arib dan ook uit om een constructieve rol in te nemen die bijdraagt aan een sterker Nederland voor iedereen.”
Sobana Sheikh Rashid is curatoriumlid van de Islamitische Studentenvereniging Amsterdam
Bron: Trouw
